Op festivals spelen is spannend, maar ook verwarrend voor bands die voor het eerst touren. De lichtopstelling werkt totaal anders dan in gewone zalen en clubs.
Je kunt niet zomaar met je eigen gear aankomen en die ophangen waar je wilt. Festivals hebben strikte regels, strakke schema’s en gedeelde apparatuur die door iedereen wordt gebruikt.
We leggen alles stap voor stap uit. Aan het einde weet je precies hoe je een festivalklare lichtset samenstelt.
Hoe een festival-lichtsetup werkt
Bron: https://www.youtube.com/watch?v=ie7Ps5q-F7k
Laten we eerst kijken hoe een typisch festival eruitziet. De meeste festivals gebruiken één lichtinstallatie die de hele dag blijft hangen voor alle bands.
Die installatie bestaat meestal uit twee hoofdtrussen. Eén hangt upstage (achteraan) en één downstage (vooraan). Soms is er een derde truss in het midden.
Op deze trussen vind je een mix van verschillende lampen. Meestal is de helft spots en de helft wash-lampen. Je ziet ook blinders en strobes voor dramatische momenten.
En nu het belangrijkste: deze rig verandert niet tussen de bands door. In plaats daarvan programmeert elke band zijn show in de bestaande lampen.
Waarom festivals met vaste rigs werken
Daar is een simpele reden voor. De changeover-tijd tussen bands is extreem kort, vaak maar 15–30 minuten.
Er is dus geen tijd om nieuwe lampen op te hangen of bestaande te verplaatsen. Alles moet blijven hangen zoals het is, anders loopt het tijdschema in de soep.
Bovendien hebben mobiele festivalpodia gewichtsbeperkingen. Technici berekenen precies hoeveel de constructie kan dragen, en daar mag niets extra’s bovenop.
Daardoor kunnen de meeste bands geen eigen licht ophangen. Deze regel geldt voor bijna iedereen behalve de headliners, en zelfs dan is het zeldzaam.
De standaard festivalinfrastructuur
Armaturen worden dagen voor het evenement al aan trussen of torens bevestigd. Stroomlijnen, datakabels en DMX-controllers zijn al getest tegen de tijd dat de eerste act binnenkomt.
Festival-lichtteams werken met een paar belangrijke systemen:
- Voorgeprogrammeerde cues voor snelle overgangen
- Gedeelde DMX-netwerken die alle armaturen verbinden
- Centrale regieposities bij front of house of aan de zijkant van het podium
- Videowalls, meestal in 16:9-formaat, upstage
Als je deze infrastructuur begrijpt, kun je beter plannen wat je zelf meeneemt. Nog belangrijker: je ziet wat er al beschikbaar is om te gebruiken.
Wat je wél kunt meenemen: uitleg over ground packages
Dus, wat kun je nu eigenlijk meenemen naar een festival? Het antwoord is: alles wat op de vloer blijft staan.
Dit heet je “ground package”. Het is in feite alle lichtapparatuur die op het podium staat in plaats van aan trussen te hangen.
Denk er zo over: als je het op het podium kunt rollen en snel kunt inprikken, kun je het waarschijnlijk gebruiken. Moet het worden opgehangen of gerigd, dan kun je het vergeten.
Je ground package is je kans om persoonlijkheid aan je show toe te voegen. Je kunt bijvoorbeeld moving heads, LED-pars of speciale effectlampen meenemen.
Je eerste ground package samenstellen
Begin klein en eenvoudig. Als beginner kun je je het beste richten op armaturen die makkelijk te vervoeren zijn en snel op te bouwen.
Zo is de GalaxyJet LED 300W 3IN1 Lighting heel geschikt voor op tour. Het is een beam-licht dat veel impact heeft zonder ingewikkelde setup.
Denk daarna aan mobiliteit. Alles moet in rolkisten of op karren passen die makkelijk te verplaatsen zijn.
Bovendien moeten al je kabels goed georganiseerd zijn. Bundel stroom- en DMX-kabels, label ze duidelijk en maak ze road-ready.
Belangrijke principes voor je ground package
Houd je lichtopstelling simpel. Complexe setups kosten te veel tijd tijdens changeovers en zorgen voor meer storingsbronnen.
Gebruik DMX-adressering die compatibel is en niet botst met de festivalrig. Plan je adresbereiken voordat je aankomt.
Voorbekabel alles zodat het het podium op rolt en meteen in te pluggen is. Je volledige lichtsetup moet binnen 5 minuten aangesloten kunnen zijn.
Het allerbelangrijkst: zorg dat alles tourbestendig is. Flightcases, verstevigde connectoren en kwaliteitskabels zijn onmisbaar.
Stap voor stap: voorbereiden op je eerste festival
Laten we doorlopen hoe je je concreet voorbereidt. Als je deze stappen volgt, verloopt je eerste festival een stuk soepeler.
Stap 1: Verstuur je technische rider op tijd
Allereerst: stuur je technische rider minstens een maand voor het festival. In dit document staan al je lichtbehoeften.
Wees realistisch in wat je vraagt. Bedenk dat je waarschijnlijk geen headliner bent, dus houd je wensen bescheiden.
Neem details op over je ground package: aantal armaturen, stroomverbruik, benodigde DMX-kanalen en de ruimte die je op het podium inneemt. Hoe specifieker je bent, hoe beter.
Noem ook eventuele speciale eisen. Als je show bijvoorbeeld MIDI-triggers of timecode-sync gebruikt, vermeld dat dan duidelijk.
Stap 2: Neem contact op met de lichtleverancier
Nadat je je rider hebt verstuurd, neem je rechtstreeks contact op met de lichtleverancier van het festival. Doe dit 2–3 weken voor het evenement.
Vraag naar de huisrig. Informeer specifiek welke armaturen ze gebruiken en hoeveel DMX-kanalen er beschikbaar zijn.
Vraag indien mogelijk om de patchlist van het festival. Daarin staat welke armaturen op welke DMX-adressen zitten.
Vraag BOVENDIEN naar het type console en het bestandsformaat. Sommige festivals kunnen je showfile vooraf inladen, wat enorm veel tijd scheelt.
Stap 3: Programmeer een generieke festivalrig
Maak vervolgens een oefenversie van je show. Gebruik je lichtsoftware om een basisfestivalrig met gangbare armaturen te bouwen.
Neem typische festivalelementen op: upstage- en downstage-washes, moving head-spots en zijlicht. Zo krijg je een realistische programmeeromgeving.
Op die manier kun je het clonen van je show alvast oefenen voordat je aankomt. Daardoor werk je ter plekke veel sneller als de tijd beperkt is.
Loop je hele set door met deze generieke rig. Maak aantekeningen bij welke cues de meeste aanpassing nodig hebben bij het clonen.
Stap 4: Slim inpakken en alles labelen
Pak tot slot je ground package zorgvuldig in. Gebruik veel tape om elke kabel en connector te labelen.
Organiseer alles zo dat je het snel terugvindt. Changeovers op festivals zijn chaotisch, dus orde bespaart kostbare tijd.
Maak een load-in-checklist. Zo’n simpel document voorkomt dat je in de haast cruciale spullen vergeet.
Neem reservekabels, adapters en een basisgereedschapsset mee. Daarmee los je de meeste problemen op die tijdens de opbouw opduiken.
Festivalconsoles begrijpen
Bron: https://www.youtube.com/watch?v=UVnYPNR3C-o
Laten we het nu hebben over de lichtconsole die je gaat gebruiken. De meeste festivals stellen een GrandMA2 beschikbaar als huisconsole.
Als je nog nooit met een GrandMA2 hebt gewerkt, geen paniek. Maar je moet wel de basis leren vóór je eerste festival.
Bekijk tutorialvideo’s, lees de handleiding en oefen indien mogelijk met een simulator. Hoe vertrouwder je ermee bent, hoe minder stressvol de changeover wordt.
Je eigen console meenemen
Sommige bands nemen in plaats daarvan hun eigen console mee. Zorg er in dat geval voor dat het festival jouw controller kan mergen met hun systeem via ArtNet of sACN.
Stem dit van tevoren af. Sommige festivals willen hier specifiek op voorhand bericht over, en niet alle systemen ondersteunen merging.
Toch hebben de meeste festivals de voorkeur dat je hun console gebruikt. Dat is voor iedereen eenvoudiger en bespaart tijd tijdens de changeovers.
Als je toch je eigen desk meeneemt, zorg dan dat hij volledig voorgeprogrammeerd en speelklaar is. Je hebt ter plekke geen tijd om looks vanaf nul op te bouwen.
Apparaataanbevelingen voor beginners
Laten we concreet worden over welke gear goed werkt voor festivaltours.
1. Moving heads
Bron: https://www.youtube.com/watch?v=_NjQ8Ar08rg
Moving heads geven je de meeste impact per euro. Ze creëren dynamische effecten en werken voor meerdere nummers.
Begin met 2–4 moving heads in je ground package. Dat geeft genoeg punch zonder je budget te slopen.
Kies armaturen met goede kleurmenging en gobowielen. Veelzijdigheid is belangrijk als je met beperkte gear werkt.
2. LED PAR-lampen
LED PAR-lampen verzorgen kleurbaden en zijn bijna onverwoestbaar. Ze zijn licht, verbruiken weinig stroom en zijn betaalbaar.
Gebruik ze voor het uitlichten van het podium en basis kleurvullingen. Op zichzelf zijn ze niet spectaculair, maar ze zijn onmisbaar voor complete looks.
Moderne LED PAR’s bieden RGBW- of RGBWA+UV-menging. De extra kleuren vergroten je palet aanzienlijk.
Neem 4–6 LED PAR’s mee voor een basis-ground-package. Ze vullen gaten in de huisrig op en geven extra diepte aan je look.
3. Strobes
Strobes zorgen voor momenten met hoge impact tijdens drops en crescendos. Eén of twee strobes in je ground package geven extra punch zonder veel ruimte in te nemen. Plaats ze strategisch voor maximaal effect.
Moderne pixelstrobes kunnen chase-effecten en patronen maken. Ze zijn veelzijdiger dan traditionele single-cell-strobes.
4. Flightcases
Vergeet de bescherming niet. Koop degelijke flightcases die dagelijks laden en reizen aankunnen.
Goedkope kisten vallen snel uit elkaar. Goede cases zijn duur in aanschaf, maar besparen geld doordat ze je investering beschermen.
Let op kisten met wielen, verstevigde hoeken en schuimvulling. Deze eigenschappen maken de load-in makkelijker en beschermen je gear beter.
Label je kisten duidelijk aan alle kanten. Dat helpt zaalpersoneel en festivalcrews om je apparatuur correct te behandelen.
Trends in festival-lichtdesign
Modern festivallicht beweegt richting duurzame, energiezuinige ontwerpen. LED-armaturen domineren nu door hun lagere stroomverbruik en langere levensduur.
Trends die huidige setups bepalen, zijn onder andere:
- Draadloze DMX-systemen die de opbouwtijd verkorten
- Weerbestendige armaturen voor duurzaamheid in de buitenlucht
- Geïntegreerde videobelichting die synchroon loopt met visuals
- Pixelmapping voor gedetailleerde, creatieve effecten
De LED 18x18W RGBWA+UV Wall Wash Lighting biedt brede dekking en vloeiende menging. Ideaal voor achtergrondkleurbaden in festivalsituaties.
Milieuoverwegingen sturen veel van deze trends. Festivals willen stroomverbruik en CO₂-voetafdruk verminderen.
Bovendien vereenvoudigt draadloze technologie de opbouw en vermindert ze kabelrommel. Dat versnelt changeovers en verhoogt de veiligheid.
Conclusie
Festivalpodiumbelichting lijkt in het begin intimiderend. Maar met de juiste voorbereiding wordt het beheersbaar en zelfs leuk.
Onthoud de kernprincipes: houd het simpel, blijf flexibel en communiceer goed. Deze basisregels helpen je op elk festival.
Als je de basis eenmaal onder de knie hebt, wordt elke setup soepeler én creatiever. Neem contact met ons op om betrouwbare podiumverlichting en professionele ondersteuning te vinden voor je volgende festival of evenement.
FAQ over festivalpodiumverlichting
1. Wat is de beste manier om een lichtshow voor festivals voor te bereiden?
Gebruik een vooraf opgebouwde showfile en clone die naar de festivalrig. Zo blijft je programmering consistent.
2. Mag ik mijn eigen armaturen meenemen naar een festival?
Ja, je mag je eigen armaturen meenemen naar een festival. Maar alleen vloerunits of kleine extra trussdelen. Stem dit altijd eerst af met de production manager.
3. Hoe gaan lichtteams om met snelle bandwissels?
Ze gebruiken standaard stroom- en DMX-indelingen, zodat bands snel kunnen wisselen.
4. Welke software gebruiken lichtontwerpers?
Veelgebruikte opties zijn MA Lighting, Avolites en Chamsys voor professionele programmering.
5. Hoe voorkom ik conflicten met de verlichting van andere acts?
Houd de communicatie open. Deel je showfile en planning vooraf met de festivalcrew.
